Η χρήση του διαδικτύου από τους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου

Επισκόπηση

• Δύο στους τρεις βουλευτές έχουν ιστοσελίδα.
•  Εξαιρετικά μικρή (7,3%) η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• Μη ικανοποιητικός ο τρόπος επικοινωνίας των πολιτικών μέσα από τις ιστοσελίδες τους.
•  Απουσία διάλογου και δυνατότητας ανάρτησης σχολίων από τους πολίτες στις ιστοσελίδες των βουλευτών.
• Μικρή (9,6%) η χρήση ιστολογίου (blog).
•  Ένας στους τέσσερις βουλευτές έχει σελίδα στο Facebook.

Η έρευνα διεξάγη την περίοδο μεταξύ 24 Νοεμβρίου και 15 Δεκεμβρίου 2009 από το Κέντρο Ψυχο-Κοινωνιολογικής Έρευνας της Διακυβέρνησης των Δυνητικών κοινοτήτων του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου κάτω από την επίβλεψη του ερευνητή του κέντρου Δρ. Σπύρου Αρσένη και του διευθυντή του, Αναπληρωτή καθηγητή Κωνσταντίνου Κοσκινά.

Μη ικανοποιητικός κρίνεται ο τρόπος επικοινωνίας των πολιτικών μέσα από τις ιστοσελίδες τους. Μόλις η μια στις τέσσερις ιστοσελίδες ενημερώνεται συχνά και αναφέρεται στα θέματα της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας. Ο εντοπισμός πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα δεν είναι εύκολος και οι ιστοσελίδες δεν παρέχουν δυνατότητες αναζήτησης. Ο τρόπος παρουσίασης των πολιτικών θέσεων δεν κρίνεται ικανοποιητικός.

Η πλειονότητα των ιστοσελίδων λειτουργούν σαν πίνακες ανακοινώσεων με ανάρτηση δελτίων τύπου και βίντεο από ομιλίες. Η μόνη υπηρεσία αλληλεπίδρασης με τους επισκέπτες η οποία παρουσιάζει καθολική υιοθέτηση είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αλλά, ακόμη και αυτό, δεν χρησιμοποιείται στην πράξη. Όλες οι άλλες δυνατότητες ενημέρωσης και αλληλεπίδρασης παρέχονται από μικρό ποσοστό των ιστοσελίδων (10-30%).

Η διαδικτυακή επικοινωνία έχει μικρή βαρύτητα στην διαδικασία εκλογής των μελών του κοινοβουλίου. Τα δύο τρίτα των νεοεκλεγέντων βουλευτών δεν είχαν ιστοσελίδα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και σε μεγάλο ποσοστό δεν έχουν αποκτήσει ούτε και σήμερα. Η δυνατότητα επικοινωνίας που παρέχεται μέσα από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της Βουλής και από τις κεντρικές ιστοσελίδες των πολιτικών κομμάτων για όλους τους βουλευτές, δεν αποτελεί αντικείμενο αυτής της μελέτης, καθώς δεν δείχνει ενεργή εμπλοκή και στοχευμένη επιλογή των βουλευτών για χρήση των νέων μέσων.

 Οι βουλευτές του ΛΑΟΣ επιδεικνύουν σημαντική διαδικτυακή δραστηριότητα χρησιμοποιώντας, σε μεγαλύτερο βαθμό από τα άλλα κόμματα, το σύνολο των δυνατοτήτων που τους παρέχει το διαδίκτυο. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι αυτή η διαδικτυακή δραστηριότητα δεν φαίνεται να προκύπτει ως αποτέλεσμα κεντρικού σχεδιασμού του κόμματος.

 Δεύτεροι, με μεγάλη διαφορά από τους βουλευτές του ΛΑΟΣ σε χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών, έρχονται οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Το γεγονός αυτό εντυπωσιάζει δεδομένης της βαρύτητας που έχει δώσει η σημερινή ηγεσία στην διαδικτυακή επικοινωνία.

 Τρίτοι έρχονται οι βουλευτές της ΝΔ οι οποίοι παρουσιάζουν λίγο μικρότερη χρήση των διαδικτυακών δυνατοτήτων από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

 Έπονται οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Η χρήση του διαδικτύου από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπερτερεί ωστόσο σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, παρόλο που εμφανίζονται φειδωλοί στη χρήση των δυνατοτήτων του. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζουν πολύ καλά ποσοστά στην ενημέρωση των ιστοσελίδων τους, στη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στη χρήση ιστολογίου (blog), στον τρόπο παρουσίασης των πολιτικών προτάσεων και στην παροχή δυνατότητας σχολιασμού των κειμένων.

 * Οι βουλευτές του ΚΚΕ δεν έχουν ιστοσελίδα και οι περισσότεροι δεν έχουν ούτε διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Ποσοστά ιστοσελίδων βουλευτών ανά κόμμα.

Την περίοδο Νοεμβρίου- Δεκεμβρίου 2009 ιστοσελίδα είχε το 63,6% των βουλευτών (191 βουλευτές). Μεταξύ των κομμάτων, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό κατοχής ιστοσελίδας με 70,6%. Ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 67,3%, ο ΛΑΟΣ με 66,6% και ο ΣΥΡΙΖΑ (53,8%). Οι βουλευτές του KKE δεν έχουν ατομικές ιστοσελίδες. Η ανάλυση των επιμέρους χαρακτηριστικών των ιστοσελίδων βασίζεται στα παραπάνω ποσοστά.

Βουλευτές Βουλευτές με ιστοσελίδα Ποσοστό

ΠΑΣΟΚ 160 113 70,63%

ΝΔ 91 61 67,03%

ΚΚΕ 21 0 0,00%

ΛΑΟΣ 15 10 66,67%

ΣΥΡΙΖΑ 13 7 53,85%

Σύνολο 300 191 63,67%

Επισκεψιμότητα ιστοσελίδων.

Η επισκεψιμότητα των ιστοσελίδων των βουλευτών κρίνεται ως ικανοποιητική με τη πιο δημοφιλή ιστοσελίδα να κατατάσσεται 964η πιο επισκέψιμη ελληνική ιστοσελίδα. Ως σημείο σύγκρισης λαμβάνεται υπόψη ότι η ιστοσελίδα του προέδρου των ΗΠΑ Barak Obama, ο οποίος έχει καινοτομήσει στη χρήση του διαδικτύου, κατατάσσεται στην 1.183η θέση των αμερικάνικων ιστοσελίδων. Έξι ιστοσελίδες βουλευτών του ΠΑΣΟΚ είναι στην πρώτη δεκάδα των πιο επισκέψιμων ιστοσελίδων, τρεις ιστοσελίδες του ΛΑΟΣ και μία της ΝΔ. Η σελίδα της Ντόρας Μπακογιάννη παρουσιάζει τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα σύμφωνα με τη διαδικτυακή υπηρεσία στατιστικών κίνησης διαδικτύου Alexa.com. Μετά την αποτυχία της διεκδίκησης της αρχηγίας της ΝΔ η επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας υποχώρησε στην 8.000η θέση παραμένοντας, πάντα, στις δέκα πιο επισκέψιμες μεταξύ των βουλευτών.

Όνομα Βουλευτή Κόμμα Κατάταξη στο σύνολο των ελληνικών ιστοσελίδων

ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΝΔ 964

ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ-ΑΔΩΝΙΣ ΛΑΟΣ 1.987

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Β. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΣΟΚ 2.048

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Α. ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΣΟΚ 3.053

ΠΛΕΥΡΗΣ ΚΩΝ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΑΟΣ 4.853

ΜΠΟΛΑΡΗΣ Η. ΜΑΡΚΟΣ ΠΑΣΟΚ 5.914

ΝΙΩΤΗΣ Δ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΣΟΚ 7.154

ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΝ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΣΟΚ 7.154

ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Δ. ΑΝΝΑ ΠΑΣΟΚ 8.431

ΒΟΡΙΔΗΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ (ΜΑΚΗΣ) ΛΑΟΣ 8.475

Το γεγονός ότι οι ιστοσελίδες τριών βουλευτών του ΛΑΟΣ συναντώνται στην πρώτη δεκάδα φαίνεται αναντίστοιχο με τα εκλογικά αποτελέσματα του κόμματος. Αντικατοπτρίζει ωστόσο τη μεγάλη απήχηση του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου στο μέσο διαδικτυακό χρήστη ο οποίος σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου για την ΚτΠ είναι άνδρας, 18-44 ετών, φοιτητής και μισθωτός, ανώτερης/ανώτατης μόρφωσης (ΑΕΙ/ΤΕΙ), μεσαίας/ανώτερης οικονομικής τάξης και κάτοικος αστικών κέντρων.

Ενημέρωση περιεχομένου ιστοσελίδων.

Μόλις το ένα τέταρτο των ιστοσελίδων ενημερώνεται συχνά.

Σε σχέση με την ενημέρωση του περιεχομένου, αναζητήθηκαν στις ιστοσελίδες πληροφορίες σχετικά με τα stages τα οποία απασχολούσαν έντονα την επικαιρότητα την εποχή της έρευνας. Μόλις το 26,7% των ιστοσελίδων παρείχαν πληροφόρηση σχετικά με τα stages.

Από αυτές, το μεγαλύτερο ποσοστό αναφορών το περιέχουν οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και ακολουθούν οι ιστοσελίδες των βουλευτών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.

  

Εργονομία ιστοσελίδας

Προβλήματα εργονομίας εμφανίζει η πλειοψηφία των ιστοσελίδων. Η εργονομία αναφέρεται στην ευκολία εντοπισμού μέσα στην ιστοσελίδα του περιεχομένου που ενδιαφέρει τους επισκέπτες.

Ελάχιστες ιστοσελίδες είχαν αναρτημένες τις πληροφορίες για τα stages στην πρώτη σελίδα (5,8%). Στο 37,2% απαιτούνταν 2 κλικ για να εντοπιστεί η συγκεκριμένη πληροφορία και για τις μισές ιστοσελίδες απαιτούνταν πάνω από 3 κλικ.

Ελάχιστες ιστοσελίδες (12%) παρείχαν δυνατότητα αναζήτησης στο περιεχόμενό τους.

Η ποιότητα της επικοινωνίας

Στο ένα τέταρτο των κειμένων των ιστοσελίδων κρίνεται ικανοποιητικός ο τρόπος παρουσίαση των πολιτικών θέσεων. Εξετάστηκε ο τρόπος διατύπωσης των πολιτικών προτάσεων και αναζητήθηκε στα κείμενα πιθανή σύνδεση των πολιτικών προτάσεων με τα προβλεπόμενα αποτελέσματα της εφαρμογής τους για τους πολίτες και την κοινωνία.

Οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΛΑΟΣ παρέχουν αυτόν τον συνδυασμό πρότασης και αποτελέσματος κατά 60%. Ακολουθούν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (42,8%), του ΠΑΣΟΚ (22,1%) και της ΝΔ (16,3%).

Το 10,9% των ιστοσελίδων προσπαθούν να συσπειρώσουν τους επισκέπτες καλώντας τους να συμμετάσχουν σε δράσεις (ομιλίες, εκδηλώσεις κ.λπ.).

Εμπλουτισμένο οπτικοακουστικό υλικό με χρήση βίντεο από ομιλίες και εκδηλώσεις χρησιμοποιείται στο 47,1% των ιστοσελίδων.

Χρήση υπηρεσιών ενημέρωσης για νέο περιεχόμενο

Το ένα τρίτο των ιστοσελίδων παρέχει δυνατότητα εγγραφής σε ενημερωτικό δελτίο. Το μεγαλύτερο ποσοστό το παρέχουν οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ (42,8%) και ακολουθούν οι βουλευτές της ΝΔ (31,1%), του ΠΑΣΟΚ (28,3%) και του ΛΑΟΣ (20%).

Το ένα τέταρτο των ιστοσελίδων (25,1%) παρέχει δυνατότητα εγγραφής σε RSS.

  

Αλληλεπίδραση με τους επισκέπτες

Αλληλεπίδραση με τους επισκέπτες με χρήση ηλεκτρονικών δημοψηφισμάτων επιχειρεί το 15,7% των ιστοσελίδων. Και εδώ δημοψηφίσματα διεξάγουν σε μεγαλύτερο ποσοστό οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΛΑΟΣ (30%) και ακολουθούν αυτές της ΝΔ (22,9%) και του ΠΑΣΟΚ (11,5%). Οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ δεν περιέχουν δημοψηφίσματα.

Τέλος, μόλις το 9,4% των ιστοσελίδων επιτρέπει το σχολιασμό των αναρτήσεων. Και πάλι οι ιστοσελίδες των βουλευτών του ΛΑΟΣ πρωτοστατούν με 20% και έπονται οι ιστοσελίδες του ΣΥΡΙΖΑ (14,2%), του ΠΑΣΟΚ (8,8%) και της ΝΔ (8,2%).

Χρήση Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου

Σχεδόν το σύνολο των ιστοσελίδων παρέχει δυνατότητα επικοινωνίας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αν και ελάχιστοι βουλευτές κάνουν χρήση της υπηρεσίας.

180 ιστοσελίδες (94,2%) παρείχαν δυνατότητα επικοινωνίας με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Πρέπει να σημειωθεί ότι διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου παρέχεται σε όλους τους βουλευτές μέσω της ιστοσελίδας του Κοινοβουλίου.

 

Για να εξεταστεί η χρήση του ταχυδρομείου απεστάλη στους 180 βουλευτές ηλεκτρονικό μήνυμα το οποίο ζητούσε ενημέρωση σχετικά με τα stages. Πρέπει να διευκρινισθεί ότι επτά βουλευτές του ΚΚΕ έχουν διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του κοινοβουλίου. Καθώς δεν έχουν ιστοσελίδα, δεν τους εστάλη μήνυμα.

Απαντήσεις έδωσε μόλις το 7,3% αυτών (14 απαντήσεις). Σε μεγαλύτερο ποσοστό απάντησαν οι τέσσερις από τους επτά (57,1%) βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με ιστοσελίδα και ακολουθούσαν οι βουλευτές του ΛΑΟΣ (20%), οι βουλευτές της ΝΔ (7,27%) και του ΠΑΣΟΚ (3,7%).

 

Σε μια κλίμακα με άριστα το 3, το 64,2% των απαντήσεων κρίνεται ικανοποιητικό ως προς την πληρότητα, το 21,4% επαρκές και το 14,2% μη επαρκές.

Ως προς την ταχύτητα απάντησης στο ηλεκτρονικό μήνυμα, το 28,5% απάντησε άμεσα, το 50% μέσα σε 1-4 ημέρες, ενώ το 21,4% απάντησε σε 5-17 ημέρες.

Χρήση άλλων διαδικτυακών καναλιών επικοινωνίας

Το 9,6% των βουλευτών κατέχει ιστολόγιο. Αναλογικά μεγαλύτερο ποσοστό βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ κατέχει ιστολόγιο (15,3%), ακολουθούν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ (13,1%). Παρατηρείται μια διστακτικότητα των βουλευτών των συντηρητικών κομμάτων στη χρήση ιστολογίων. Οι βουλευτές του ΛΑΟΣ έχουν ιστολόγιο σε ποσοστό μόλις 6,6% και ακολουθεί η ΝΔ με 5,4%.

 
 

Το ένα τέταρτο των βουλευτών (23,3%) έχει σελίδα στο Facebook, με τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό (28,7%) και να ακολουθούνται από τη ΝΔ (20,8%) και το ΛΑΟΣ (20%). Από τον ΣΥΡΙΖΑ σελίδα στο Facebook έχει μόνο ο Πρόεδρός του, ενώ σελίδα έχει και ένας βουλευτής του ΚΚΕ.

Επίσης, το 7,6% των βουλευτών έχουν λογαριασμό στο Twitter. Οι βουλευτές του ΛΑΟΣ σε μεγαλύτερο ποσοστό (13,3%), οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ σε ποσοστό 9,3% και της ΝΔ σε ποσοστό 6,5%.

Σε ότι αφορά την γενικότερη χρήση των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (Twitter, Flickr, YouTube, Delicious, Facebook) το ποσοστό παραμένει 23,3% μεταξύ των βουλευτών καθώς όλοι χρησιμοποιούν τουλάχιστον το Facebook. To 5,3% των βουλευτών χρησιμοποιούν 2 υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, το 4,3% τρεις και το 1% τέσσερις υπηρεσίες και πάνω.

Νεότερα στοιχεία σχετικά με τη χρήση ιστοσελίδας από τους βουλευτές

Στις 25 Μαρτίου 2010 ιστοσελίδα είχαν αποκτήσει 21 επιπλέον βουλευτές με αποτέλεσμα το συνολικό ποσοστό βουλευτών με ιστοσελίδα να ανέλθει στο 70,6%.

Από τις 21 νέες ιστοσελίδες οι 10 ανήκουν σε νεοεκλεγέντες βουλευτές. Το 55% των βουλευτών οι οποίοι είχαν εκλεγεί για πρώτη φορά στις εκλογές του 2010 δεν είχε ιστοσελίδα. Το 13,5% απέκτησε στη συνέχεια και παραμένει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (40,5%) των νεοεκλεγμένων βουλευτών χωρίς ιστοσελίδα. Η πλειονότητα των βουλευτών χωρίς ιστοσελίδα εκλέγεται στην περιφέρεια.

Είχαν ιστοσελίδα το Νοέμβριο 2009 45,95%

Απέκτησαν μέχρι τις 25 Μαρτίου 2010 13,51%

Δεν έχουν ιστοσελίδα 40,54%

Με αυτά τα νέα στοιχεία, μεταξύ των κομμάτων, οι βουλευτές του ΛΑΟΣ και του ΠΑΣΟΚ παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό κατοχής ιστοσελίδας με 80% και 79,3% αντίστοιχα. Ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 72% και ο ΣΥΡΙΖΑ του οποίου το ποσοστό παραμένει αμετάβλητο (53,8%).

Κόμμα Εκλεγμένοι βουλευτές Βουλευτές με ιστοσελίδα Ποσοστό

ΠΑΣΟΚ 160 127 79,38%

ΝΔ 91 66 72,53%

ΚΚΕ 21 0 0,00%

ΛΑΟΣ 15 12 80,00%

ΣΥΡΙΖΑ 13 7 53,85%

Σύνολο 300 212 70,67%

Η άρνηση στην πολιτική επικοινωνία μέσω διαδικτύου

Με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία του Μαρτίου 2010, πέρα από τη συνειδητή πολιτική επιλογή του ΚΚΕ να μην έχουν οι βουλευτές του ατομικές ιστοσελίδες, 67 επιπλέον βουλευτές (22,3% επί του συνόλου των 300) δεν έχουν ιστοσελίδες. Από αυτούς οι 30 (44,7%) είναι νεοεκλεγέντες βουλευτές και βουλευτές επικρατείας. Το 31,3% έχει εκλεγεί δύο με τρεις φορές και το 23% από 4 και πάνω.

Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι μεταξύ των 67 βουλευτών χωρίς ιστοσελίδα υπάρχουν τουλάχιστον 16 πολιτικοί πρώτης γραμμής:

 Δύο υπουργοί.

 Δύο εκπρόσωποι τύπου.

 Μία αντιπρόεδρος της Βουλής.

 Ένας πρώην πρωθυπουργός.

 Ένας πρώην πρόεδρος της Βουλής.

 Τρεις πρώην υπουργοί.

 Μια πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής.

 Δύο βουλευτές γνωστοί δημοσιογράφοι.

 Μια βουλευτής υποψήφια δήμαρχος μεγάλου δήμου.

Επίσης υπάρχει ένας αρχηγός κόμματος ο οποίος διατηρεί μόνο σελίδα στο Facebook, επιλέγοντας συνειδητά να απευθυνθεί σε περιορισμένο διαδικτυακό ακροατήριο.

Παρόλο που το κοινοβούλιο δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας ηλεκτρονικών διευθύνσεων υπάρχουν 23 βουλευτές (7,6%) οι οποίοι δεν έχουν κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας. Οι 14 ανήκουν στο ΚΚΕ, όμως υπάρχουν και 6 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, 2 της ΝΔ και ένας του ΣΥΡΙΖΑ.

Η ταυτότητα της έρευνας

Η έρευνα έγινε μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2009. Επικαιροποίηση των στοιχείων έγινε στις 25 Μαρτίου 2010 η οποία περιορίστηκε στη διερεύνηση της δημιουργίας ιστοσελίδων από τους βουλευτές που δεν κατείχαν.

Η έρευνα διεξάγη από τον Δρ. Αρσένη Σπύρο και τον Αναπληρωτή καθηγητή Κωνσταντίνο Κοσκινά στο Κέντρο Ψυχο-Κοινωνιολογικής Έρευνας της Διακυβέρνησης των Δυνητικών κοινοτήτων του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Η συλλογή και ανάλυση των στοιχείων έγινε από τους φοιτητές του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών “Δυνητικές Κοινότητες: Κοινωνιο-Ψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές”