(Εφημερίδα Ο Κόσμος του Επενδυτή 2006)
Δυστυχώς, για τρίτη χρονιά, τα αποτελέσματα των ερευνών για τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν την απομάκρυνση της χώρας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και την ενίσχυση του ψηφιακού χάσματος στην ελληνική κοινωνία.
Ενώ η Ευρώπη το 2005 έκανε ένα άλμα 6% στις συνδέσεις διαδικτύου στα νοικοκυριά, η Ελλάδα εμφάνισε για δεύτερη χρονιά μείωση της χρήσης του διαδικτύου.
Με αυτούς τους ρυθμούς ο στόχος της Ελλάδας – μέσω του προγράμματος Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) – για αύξηση των χρηστών του διαδικτύου στο 40% το 2006 μοιάζει ανέφικτος.
Παρομοίως, ο στόχος για την αύξηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που κάνουν χρήση του ηλεκτρονικού επιχειρείν από 1% στο 15% το 2006 απέχει πολύ από την πραγματικότητα καθώς στα τέλη του 2005 το ποσοστό κυμαίνονταν μόλις στο 1,3%.
Το εμπόδιο
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στη διάδοση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα παραμένει η πεποίθηση των πολιτών ότι οι υπολογιστές και το διαδίκτυο δεν είναι χρήσιμοι.
Το 46,5% των πολιτών δηλώνουν είτε ότι δεν χρειάζονται Η/Υ είτε ότι δεν τους ενδιαφέρει. Tο αντίστοιχο ποσοστό για το διαδίκτυο ανέρχεται στο 56,4%.
Το μόνο χειροπιαστό παράδειγμα
Τα παραπάνω ποσοστά είναι αναμενόμενα. Το μόνο χειροπιαστό παράδειγμα χρήσης του διαδικτύου στις συναλλαγές των πολιτών με το κράτος παραμένει εδώ και αρκετά χρόνια το TAXISnet, για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α.
Ακόμη όμως και για το TAXISnet οι αναγκαίες επεκτάσεις αργούν να υλοποιηθούν.
Ενώ ο στόχος για το 2006 ήταν να υπάρχουν 10 ηλεκτρονικά παρεχόμενες υπηρεσίες, σήμερα παρέχεται μόνο το TAXISnet. Η προκήρυξη των υπόλοιπων εντάχθηκε στον προϋπολογισμό στα τέλη του 2005. Σύμφωνα με το σχέδιο για την Νέα Ψηφιακή Στρατηγική, μέχρι το 2008 – δηλαδή 8 χρόνια (!) μετά την έναρξη του προγράμματος της ΚτΠ – το Δημόσιο θα παρέχει με ηλεκτρονικό τρόπο τα πέντε πιστοποιητικά με τη μεγαλύτερη ζήτηση.
Ανάλυση του ψηφιακού χάσματος
Το ψηφιακό χάσμα συνεχίζει να είναι γεωγραφικό (υποχώρηση κατά 5% της χρήσης του διαδικτύου σε ημιαστικές περιοχές), ηλικιακό (υποχώρηση κατά 5% (!) της χρήσης του διαδικτύου στις ηλικίες 35 με 44 ) και ταξικό (μηδενικά ποσοστά χρήσης Η/Υ και διαδικτύου για ανθρώπους χαμηλής εκπαίδευσης και μικρών εισοδημάτων) [1].
Η κατάσταση στις ΜΜΕ
Παρόλα τα σημαντικά κονδύλια που έχουν διατεθεί μέσω της ΚτΠ για επιμόρφωση και αγορά εξοπλισμού από τις επιχειρήσεις, η χρήση του διαδικτύου στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις παραμένει ιδιαίτερα χαμηλή προσεγγίζοντας το 28%, όταν στην Ευρώπη των 25 προσεγγίζει το 91% [Eurostat 2006].
Η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου – βασικού εργαλείου συναλλαγής – έφτασε μόλις το 25%.
Ενδεικτικό της αρνητικής στάσης των επιχειρήσεων απέναντι στις νέες τεχνολογίες είναι ότι μόλις το 26% των επιχειρήσεων έχει κάνει χρήση των υπηρεσιών του ΤΑΧΙSnet παρόλα τα φανερά πλεονεκτήματά του στην εξοικονόμηση χρόνου και την αποφυγή πολύωρης αναμονής στις εφορίες.
Τιμολόγια
Στη μείωση του ψηφιακού χάσματος δεν βοηθά η τιμολογιακή πολιτική των τηλεπικοινωνιακών εταιριών. Το μεγαλύτερο μέρος του οπτικού δικτύου του ΟΤΕ παραμένει αχρησιμοποίητο – πληροφορίες αναφέρουν ότι από τις 188 οπτικές ίνες που είναι εγκατεστημένες μεταξύ Αθήνας-Θεσσαλονίκης χρησιμοποιούνται μόνο οι 10.
Παρόλα αυτά ο ΟΤΕ συνεχίζει να εξαρτά τη τιμή πρόσβασης στο διαδίκτυο από τον αριθμό των χρηστών ακολουθώντας μια στρατηγική υψηλού συντελεστή κέρδους – προσφέροντας ακριβή πρόσβαση σε λίγους.
Η εναλλακτική στρατηγική του χαμηλού συντελεστή κέρδους με στόχο της ενθάρρυνση της κατανάλωσης – φθηνή πρόσβαση σε πολλούς – δεν έχει επιλεγεί.
Παρόμοια τακτική ακολουθούν και οι εναλλακτικοί πάροχοι. Πρόσφατα δημοσιεύματα μετέφεραν τις έντονες αντιδράσεις των εναλλακτικών παρόχων στις εξαγγελίες για το φθηνό Ίντερνετ στους φοιτητές.
Σαν αφορμή των αντιδράσεων αναφερόταν ότι τα χαμηλά έσοδα δεν θα επιτρέψουν απόσβεση των επενδύσεων.
Τα παραπάνω αποτελούν ενδείξεις ότι η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών κινείται με βραχυπρόθεσμη στρατηγική δημιουργίας άμεσου κέρδους.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι εταιρίες αρνούνται ή αδυνατούν να κάνουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις που θα οδηγήσουν στην αύξηση των χρηστών του Ίντερνετ.
Ο πόλεμος της ευρυζωνικότητας
Η έλλειψη κινήτρων για τη χρήση του απλού Ίντερνετ εξηγεί και την τεράστια υστέρηση της Ελλάδας στις ευρυζωνικές διασυνδέσεις (1,5% στα τέλη του 2005, έσοδα 7-8 εκατ. ευρώ έναντι 23 δισ. της Ε.Ε.). Όταν δεν έχει πειστεί ο πολίτης να χρησιμοποιήσει την απλή και φθηνή πρόσβαση, είναι δύσκολο να υιοθετήσει τις ιδιαίτερα ακριβές ευρυζωνικες προσβάσεις. Η αδυναμία σύγκλισης έχει δηλωθεί επίσημα καθώς ο στόχο της Ψηφιακής Στρατηγικής 2006-2013 είναι η διείσδυση της ευρυζωνικότητας να φτάσει το 2008 στο 7%, όταν ο μέσος όρος των 15 για το 2005 ήταν 7,72%.
Παρόλα αυτά ο πόλεμος της ευρυζωνικότητας μαίνεται μεταξύ των τηλεπικοινωνιακών εταιριών μέσω δημοσιευμάτων και διαφημίσεων. Ωστόσο, τα υψηλά τιμολόγια και η έλλειψη επενδύσεων δημιουργούν την εντύπωση ότι πρόκειται για πόλεμο εντυπώσεων. Η πραγματικότητα είναι ότι ελάχιστοι εναλλακτικοί πάροχοι έχουν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις για την ανάπτυξη του ευρυζωνικού δικτύου. Οι περισσότεροι προτιμούν να επενδύει ο ΟΤΕ και να τους μεταπωλεί τις υπηρεσίες του.
Επιπλέον, οι τρόποι που έχει επιλέξει το κράτος για την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας προβληματίζουν. Η παροχή φθηνού Ίντερνετ στους φοιτητές – η οποία αποτελούσε προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης – θα λύσει μερικώς το πρόβλημα διείσδυσης των ευρυζωνικών υπηρεσιών καθώς απευθύνεται σε ένα πληθυσμό 600.000 φοιτητών. Αυτό το μέτρο ωστόσο δεν αντιμετωπίζει το ψηφιακό χάσμα καθώς ασχολείται με μια πληθυσμιακή ομάδα που απολάμβανε ήδη δωρεάν πρόσβαση μέσω των Πανεπιστημίων. Επίσης, το μέτρο αντιμετωπίζει προβλήματα στην εφαρμογή του. Ενώ, στην αρχή είχε εξαγγελθεί δωρεάν πρόσβαση σε φοιτητές και σπουδαστές με ταχύτητα 512 Kbps, η τελική εξαγγελία αφορά πρόσβαση ταχύτητας 384 Kbps μόνο για φοιτητές ΑΕΙ και με κόστος 15 ευρώ το μήνα.
Η ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα βασίζεται μεταξύ άλλων στην πρωτοβουλία ανάπτυξης μητροπολιτικών ευρυζωνικών δικτύων στους δήμους της χώρας. Έχουν ήδη υποβληθεί 224 (!) προτάσεις από δήμους με πληθυσμό από 5.000 έως 10.000 κατοίκους και 69 προτάσεις από δήμους με πάνω από 10.000 κατοίκους. Αν ο στόχος της Ψηφιακής Στρατηγικής για 7% ευρυζωνικών προσβάσεων επαληθευτεί, αυτό θα σημαίνει ότι το 2008 οι συνδρομητές θα είναι 350-700 (για τους δήμους με πληθυσμό 5.000-10.000) και από 700 και πάνω (πληθυσμός 10.000+). Αυτά τα ποσοστά εγείρουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα των επιχειρησιακών σχεδίων. Επιπλέον, υπάρχει έντονος προβληματισμός σχετικά με τη δυνατότητα των Δήμων να διαχειριστούν την υλοποίηση και λειτουργία των δικτύων.
Από την άλλη πλευρά, αξίζει να σημειωθεί ότι οι υλοποιήσεις των ιδιωτικών υποδομών – κυρίως του τουριστικού κλάδου – επιδεικνύουν δυναμική ανάπτυξη. Η υλοποίηση 197 έργων με 474 ασύρματα σημεία πρόσβασης (wireless hotspots) δείχνει ότι ο τουριστικός τομέας της χώρας πρωτοστατεί στην ενσωμάτωση των ευρυζωνικών υπηρεσιών στο βασικό πακέτο εξυπηρέτησης των πελατών. Επιφυλάξεις ωστόσο διατυπώνονται ως προς τους τεχνικούς κινδύνους υλοποίησης που αντιμετωπίζουν οι παραπάνω επενδύσεις. Η τεχνολογία των δίκτυων WiFi είναι πρόσφατη με αποτέλεσμα το ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιό της να παραμένει ελλιπές. Σημαντικά προβλήματα – για παράδειγμα προβλήματα ασφάλειας – δεν έχουν επιλυθεί.
22.9.06
Xρήση vέων τεχνολογιών στην Ελλάδα:
χάνοντας ακόμη ένα κοινωνικό στοίχημα
(Εφημερίδα Καθημερινή 2005)
Οι νέες τεχνολογίες και συγκεκριμένα το διαδίκτυο μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποφυγή της πολύωρης αναμονής στην εφορία μέσω της χρήσης του TAXISnet, για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α.
Οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για γρήγορη και άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες, μπορούν να αποδειχθούν σωτήριες για μεγάλες ομάδες πληθυσμού που αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα πρόσβασης: κάτοικοι της περιφέρειας, άνθρωποι με δυσκολία στις μετακινήσεις (ηλικιωμένοι, ανάπηροι).
Δυστυχώς, για μια ακόμη χρονιά, τα αποτελέσματα των ερευνών για τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν την απομάκρυνση της χώρας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και την ενίσχυση του ψηφιακού χάσματος στην ελληνική κοινωνία.
Το 2004, η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω στην κατοχή ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (42%). Ως προς τη χρήση του διαδικτύου, η Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη των 25 χωρών βρίσκεται μόλις στην 20η θέση.
Σε μία Ευρώπη που οδεύει προς ένα αναπτυξιακό σχήμα δύο ταχυτήτων, η Ελλάδα μοιάζει ανίκανη να ακολουθήσει τις εξελίξεις.
Το μικρό ποσοστό χρήσης του e-mail – βασικού εργαλείου συναλλαγής μέσω Ίντερνετ –οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η χρήση του διαδικτύου είναι ευκαιριακή, γίνεται περισσότερο για διασκέδαση και δεν έχει ακόμη επικρατήσει σαν ένας εναλλακτικός τρόπος συναλλαγής και επιχειρηματικότητας.
Αυτόν τον ισχυρισμό ενισχύει και η πλειοψηφούσα περιστασιακή (όχι καθημερινή) χρήση των Η/Υ και του Ίντερνετ.
Μάλιστα, η καθημερινή χρήση Η/Υ παρουσιάζει σημαντική μείωση και είναι μικρότερη από τα ποσοστά του 2002.
Με τα παραπάνω δεδομένα είναι άκαιρο να μιλάμε για ευρυζωνικά δίκτυα.
Το 2004 οι χρήστες ADSL ανήλθαν στις 25.000 [6], όταν στην Ευρώπη οι χρήστες xDSL φτάνουν τα 33,5 εκατομμύρια (20% του πληθυσμού, ποσοστό μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό Ελλήνων με πρόσβαση στο διαδίκτυο) [7].
Ενδείξεις για διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος.
Ο αποκλεισμός του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, επιβεβαιώνεται από τις στατιστικές. Τα χαρακτηριστικά του ψηφιακού χάσματος είναι γεωγραφικά, ηλικιακά και οικονομικά.
· Άνιση γεωγραφική διαστρωμάτωση για τη χρήση Η/Υ (αστικές περιοχές 32,9%, ημιαστικές περιοχές 18,6%, αγροτικές περιοχές 15,6%) και τη χρήση διαδικτύου (ενδεικτικά στοιχεία για το 2003 [1]: Δυτική Ελλάδα 4,1%, Βόρειο Αιγαίο 7,6%).
· Πλήρης αποξένωση της τρίτης ηλικίας από τις νέες τεχνολογίες με μηδενικά ποσοστά χρήσης Η/Υ και διαδικτύου στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
· Ταξική διαστρωμάτωση χρήσης Η/Υ και διαδικτύου: οι απόφοιτοι δημοτικού παρουσιάζουν μηδενικά ποσοστά χρήσης. Παρομοίως, οι οικογένειες με χαμηλό εισόδημα παρουσιάζουν μηδενικά ποσοστά στην πρόθεση αγοράς Η/Υ και πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Το ανησυχητικό είναι ότι από χρόνο σε χρόνο υπάρχουν ενδείξεις για περαιτέρω διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος.
Τα αποτελέσματα για το 2004 είναι συνταρακτικά καθώς παρουσιάζουν μια υποχώρηση 10 ποσοστιαίων μονάδων στη χρήση του διαδικτύου στις ηλικίες 18 με 24 χρονών (από 47,9% το 2003, στο 38,5% το 2004).
Χάνεται λοιπόν και το τελευταίο άλλοθι αυτών που παρατηρούσαν μοιρολατρικά το ψηφιακό χάσμα και εναπόθεταν τις ελπίδες βελτίωσης των ποσοστών στην αυξημένη εξοικείωση της νέας γενιάς με τις νέες τεχνολογίες.
Αποδεικνύεται ότι χωρίς καίρια μέτρα δεν μπορεί να καλυφθεί από μόνο του το τεχνολογικό έλλειμμα.
Βάσει των παραπάνω ιδιαίτερα αρνητικών δεδομένων, φαίνεται τουλάχιστον άκαιρο να θέτουμε θέματα ευρύτερης χρήσης των τεχνολογιών για στόχους όπως η ηλεκτρονική δημοκρατία.
Ο ρόλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας α.ε.
Η προσπάθεια για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα συντονίζεται από την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) και μάλιστα τα διαθέσιμα κονδύλια είναι πολύ σημαντικά.
Η ΚτΠ δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη υποδομών, την επιμόρφωση και τα προγράμματα χρηματοδότησης επιχειρήσεων για τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη υποδομών, ελάχιστα μεγάλα έργα έχουν ξεκινήσει και αυτά που είναι σε εξέλιξη προχωρούν με ιδιαίτερα χαμηλούς ρυθμούς.
Ο άξονας «Εξυπηρέτηση του Πολίτη», για τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων υπηρεσιών, εμφανίζει απορροφητικότητα 7%.
Ο άξονας «Επικοινωνία», που αφορά την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δίκτυων, εμφανίζει απορροφητικότητα 1% [2].
Ακόμη και για πετυχημένα έργα όπως το TAXISnet, σημειώνεται ολιγωρία ως προς τη βελτίωση τους.
Πρόσφατα ακυρώθηκε η διαδικασία ανάθεσης της αναβάθμισης του TAXISnet χωρίς να υπάρχει νέα προκήρυξη στον ορίζοντα [3].
Αναφορικά με την επιμόρφωση, η απορρόφηση είναι μεγαλύτερη αν και παραμένει κάτω του 50%.
Εξάλλου, η μεγαλύτερη προκήρυξη του 2004 αφορούσε έργο κατάρτισης του ΟΑΕΔ[2].
Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια επιμόρφωσης δεν φέρνει αποτελέσματα.
Αντί για αύξηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών, οι έρευνες παρουσιάζουν μείωση στα ποσοστά χρήσης.
Τα παραπάνω εξηγούν και την πολύ μεγάλη υστέρηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην απορρόφηση των κονδυλίων: 19,2% για 2004 [4].
Η απώλεια κοινοτικών πόρων για το 2004 ανήλθε στα 100 εκ. ευρώ [5]. Ο στόχος για το 2005 είναι το 38%[4].
Ποιος ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση;
Το πρόβλημα δεν είναι πάντα η έλλειψη υποδομής.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο δορυφόρος Ελλάδας-Κύπρου που εκτοξεύτηκε μετά από διαδοχικές αναβολές, παραμένει ανεκμετάλλευτος [7].
Υπάρχει καταρχήν πρόβλημα πολιτικού σχεδιασμού.
Η κυβερνητική αλλαγή και η απραξία των προηγουμένων ετών οδήγησαν σε σημαντικές καθυστερήσεις στις κατακυρώσεις έργων [2].
Η μόνη δράση της σημερινής κυβέρνησης αφορά την υλοποίηση προεκλογικής δέσμευσης [8] για παροχή φθηνότερου Ίντερνετ σε 450.000 φοιτητές και σε πανεπιστημιακούς.
Πρόκειται για παροχή προς μια πληθυσμιακή ομάδα που χαίρει ήδη δωρεάν σύνδεσης μέσω των πανεπιστημίων και παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά χρήσης των νέων τεχνολογιών.
Χωρίς να αξιολογούμε τη χρησιμότητα του μέτρου διαπιστώνουμε ότι δε βοηθά στην αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος.
Επιπλέον, διαπιστώνεται σημαντικό έλλειμμα πληροφόρησης σχετικά με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών στη βελτίωση της καθημερινής ζωής και των δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι κυριότεροι λόγοι μη-χρήσης Η/Υ είναι η πεποίθηση μεγάλης μερίδας του πληθυσμού ότι δεν τον χρειάζονται (22,1%), κάποιοι δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ (27,3%) ενώ πολλοί δηλώνουν ότι δεν τους ενδιαφέρει (38,6%). Παρόμοιοι είναι οι λόγοι μη-χρήσης του Ίντερνετ.
Τα παραπάνω ποσοστά αναδεικνύουν επίσης την έλλειψη κινήτρων για τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Η φορολογική έκπτωση για την αγορά υπολογιστή καταργήθηκε πριν από δύο χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια χρονιά τα ποσοστά χρήσης υπολογιστών άρχισαν να φθίνουν.
Η σημερινή κυβέρνηση, ακολουθώντας παρόμοια τακτική, μειώνει την έκπτωση φόρου – σχεδόν μηδενίζοντάς την – που απολαμβάνουν όσοι υπέβαλαν ηλεκτρονικά τη δήλωσή τους.
Με αυτόν τον τρόπο, χάνεται ένα από τα ελάχιστα κίνητρα χρήσης και άρα εξοικείωσης των πολιτών με τις νέες τεχνολογίες.
------------------------------------
[1] “Έρευνα χρήσης τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας”, Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 2003.
[2] “Μετ’εμποδίων προωθείται η Κοινωνία της Πληροφορίας”, Φώτης Κόλλιας, Καθημερινή, 9/12/2004.
[3] “Η Ελλάδα χάνει 200 εκατ. Ευρώ για έργα πληροφορικής”, Ηλίας Μπενέκος, Ημερησία, 02/2005.
[4] “Εκθεση διαψεύδει κυβερνητικούς ισχυρισμούς για το πρόγραμμα ΚτΠ”, Νικολέττα Μουτούση, Τα Νέα, 2/02/2005.
[5] “«Αιμορραγεί» η Κοινωνία της Πληροφορίας”, Καθημερινή, 10/11/2004.
[6] “Ανικανότητα και συμφέροντα καθήλωσαν το γρήγορο Ίντερνετ”, Γιάννης Ελαφρός, Καθημερινή, 04/07/2004.
[7] “Διαδίκτυο: eEurope 2005: Επανάσταση για …άλλους ”, Ματθαίος Τσιμιτάκης, Καθημερινή, 14/07/2004.
[8] “Φθηνότερο Ιντερνετ σε 450.000 νέους ”, Ημερησία, 25/01/2005.
χάνοντας ακόμη ένα κοινωνικό στοίχημα
(Εφημερίδα Καθημερινή 2005)
Οι νέες τεχνολογίες και συγκεκριμένα το διαδίκτυο μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποφυγή της πολύωρης αναμονής στην εφορία μέσω της χρήσης του TAXISnet, για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α.
Οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για γρήγορη και άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες, μπορούν να αποδειχθούν σωτήριες για μεγάλες ομάδες πληθυσμού που αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα πρόσβασης: κάτοικοι της περιφέρειας, άνθρωποι με δυσκολία στις μετακινήσεις (ηλικιωμένοι, ανάπηροι).
Δυστυχώς, για μια ακόμη χρονιά, τα αποτελέσματα των ερευνών για τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν την απομάκρυνση της χώρας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και την ενίσχυση του ψηφιακού χάσματος στην ελληνική κοινωνία.
Το 2004, η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω στην κατοχή ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (42%). Ως προς τη χρήση του διαδικτύου, η Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη των 25 χωρών βρίσκεται μόλις στην 20η θέση.
Σε μία Ευρώπη που οδεύει προς ένα αναπτυξιακό σχήμα δύο ταχυτήτων, η Ελλάδα μοιάζει ανίκανη να ακολουθήσει τις εξελίξεις.
Το μικρό ποσοστό χρήσης του e-mail – βασικού εργαλείου συναλλαγής μέσω Ίντερνετ –οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η χρήση του διαδικτύου είναι ευκαιριακή, γίνεται περισσότερο για διασκέδαση και δεν έχει ακόμη επικρατήσει σαν ένας εναλλακτικός τρόπος συναλλαγής και επιχειρηματικότητας.
Αυτόν τον ισχυρισμό ενισχύει και η πλειοψηφούσα περιστασιακή (όχι καθημερινή) χρήση των Η/Υ και του Ίντερνετ.
Μάλιστα, η καθημερινή χρήση Η/Υ παρουσιάζει σημαντική μείωση και είναι μικρότερη από τα ποσοστά του 2002.
Με τα παραπάνω δεδομένα είναι άκαιρο να μιλάμε για ευρυζωνικά δίκτυα.
Το 2004 οι χρήστες ADSL ανήλθαν στις 25.000 [6], όταν στην Ευρώπη οι χρήστες xDSL φτάνουν τα 33,5 εκατομμύρια (20% του πληθυσμού, ποσοστό μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό Ελλήνων με πρόσβαση στο διαδίκτυο) [7].
Ενδείξεις για διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος.
Ο αποκλεισμός του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, επιβεβαιώνεται από τις στατιστικές. Τα χαρακτηριστικά του ψηφιακού χάσματος είναι γεωγραφικά, ηλικιακά και οικονομικά.
· Άνιση γεωγραφική διαστρωμάτωση για τη χρήση Η/Υ (αστικές περιοχές 32,9%, ημιαστικές περιοχές 18,6%, αγροτικές περιοχές 15,6%) και τη χρήση διαδικτύου (ενδεικτικά στοιχεία για το 2003 [1]: Δυτική Ελλάδα 4,1%, Βόρειο Αιγαίο 7,6%).
· Πλήρης αποξένωση της τρίτης ηλικίας από τις νέες τεχνολογίες με μηδενικά ποσοστά χρήσης Η/Υ και διαδικτύου στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
· Ταξική διαστρωμάτωση χρήσης Η/Υ και διαδικτύου: οι απόφοιτοι δημοτικού παρουσιάζουν μηδενικά ποσοστά χρήσης. Παρομοίως, οι οικογένειες με χαμηλό εισόδημα παρουσιάζουν μηδενικά ποσοστά στην πρόθεση αγοράς Η/Υ και πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Το ανησυχητικό είναι ότι από χρόνο σε χρόνο υπάρχουν ενδείξεις για περαιτέρω διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος.
Τα αποτελέσματα για το 2004 είναι συνταρακτικά καθώς παρουσιάζουν μια υποχώρηση 10 ποσοστιαίων μονάδων στη χρήση του διαδικτύου στις ηλικίες 18 με 24 χρονών (από 47,9% το 2003, στο 38,5% το 2004).
Χάνεται λοιπόν και το τελευταίο άλλοθι αυτών που παρατηρούσαν μοιρολατρικά το ψηφιακό χάσμα και εναπόθεταν τις ελπίδες βελτίωσης των ποσοστών στην αυξημένη εξοικείωση της νέας γενιάς με τις νέες τεχνολογίες.
Αποδεικνύεται ότι χωρίς καίρια μέτρα δεν μπορεί να καλυφθεί από μόνο του το τεχνολογικό έλλειμμα.
Βάσει των παραπάνω ιδιαίτερα αρνητικών δεδομένων, φαίνεται τουλάχιστον άκαιρο να θέτουμε θέματα ευρύτερης χρήσης των τεχνολογιών για στόχους όπως η ηλεκτρονική δημοκρατία.
Ο ρόλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας α.ε.
Η προσπάθεια για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα συντονίζεται από την Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) και μάλιστα τα διαθέσιμα κονδύλια είναι πολύ σημαντικά.
Η ΚτΠ δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη υποδομών, την επιμόρφωση και τα προγράμματα χρηματοδότησης επιχειρήσεων για τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη υποδομών, ελάχιστα μεγάλα έργα έχουν ξεκινήσει και αυτά που είναι σε εξέλιξη προχωρούν με ιδιαίτερα χαμηλούς ρυθμούς.
Ο άξονας «Εξυπηρέτηση του Πολίτη», για τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων υπηρεσιών, εμφανίζει απορροφητικότητα 7%.
Ο άξονας «Επικοινωνία», που αφορά την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δίκτυων, εμφανίζει απορροφητικότητα 1% [2].
Ακόμη και για πετυχημένα έργα όπως το TAXISnet, σημειώνεται ολιγωρία ως προς τη βελτίωση τους.
Πρόσφατα ακυρώθηκε η διαδικασία ανάθεσης της αναβάθμισης του TAXISnet χωρίς να υπάρχει νέα προκήρυξη στον ορίζοντα [3].
Αναφορικά με την επιμόρφωση, η απορρόφηση είναι μεγαλύτερη αν και παραμένει κάτω του 50%.
Εξάλλου, η μεγαλύτερη προκήρυξη του 2004 αφορούσε έργο κατάρτισης του ΟΑΕΔ[2].
Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια επιμόρφωσης δεν φέρνει αποτελέσματα.
Αντί για αύξηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών, οι έρευνες παρουσιάζουν μείωση στα ποσοστά χρήσης.
Τα παραπάνω εξηγούν και την πολύ μεγάλη υστέρηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην απορρόφηση των κονδυλίων: 19,2% για 2004 [4].
Η απώλεια κοινοτικών πόρων για το 2004 ανήλθε στα 100 εκ. ευρώ [5]. Ο στόχος για το 2005 είναι το 38%[4].
Ποιος ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση;
Το πρόβλημα δεν είναι πάντα η έλλειψη υποδομής.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο δορυφόρος Ελλάδας-Κύπρου που εκτοξεύτηκε μετά από διαδοχικές αναβολές, παραμένει ανεκμετάλλευτος [7].
Υπάρχει καταρχήν πρόβλημα πολιτικού σχεδιασμού.
Η κυβερνητική αλλαγή και η απραξία των προηγουμένων ετών οδήγησαν σε σημαντικές καθυστερήσεις στις κατακυρώσεις έργων [2].
Η μόνη δράση της σημερινής κυβέρνησης αφορά την υλοποίηση προεκλογικής δέσμευσης [8] για παροχή φθηνότερου Ίντερνετ σε 450.000 φοιτητές και σε πανεπιστημιακούς.
Πρόκειται για παροχή προς μια πληθυσμιακή ομάδα που χαίρει ήδη δωρεάν σύνδεσης μέσω των πανεπιστημίων και παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά χρήσης των νέων τεχνολογιών.
Χωρίς να αξιολογούμε τη χρησιμότητα του μέτρου διαπιστώνουμε ότι δε βοηθά στην αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος.
Επιπλέον, διαπιστώνεται σημαντικό έλλειμμα πληροφόρησης σχετικά με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών στη βελτίωση της καθημερινής ζωής και των δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι κυριότεροι λόγοι μη-χρήσης Η/Υ είναι η πεποίθηση μεγάλης μερίδας του πληθυσμού ότι δεν τον χρειάζονται (22,1%), κάποιοι δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ (27,3%) ενώ πολλοί δηλώνουν ότι δεν τους ενδιαφέρει (38,6%). Παρόμοιοι είναι οι λόγοι μη-χρήσης του Ίντερνετ.
Τα παραπάνω ποσοστά αναδεικνύουν επίσης την έλλειψη κινήτρων για τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Η φορολογική έκπτωση για την αγορά υπολογιστή καταργήθηκε πριν από δύο χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια χρονιά τα ποσοστά χρήσης υπολογιστών άρχισαν να φθίνουν.
Η σημερινή κυβέρνηση, ακολουθώντας παρόμοια τακτική, μειώνει την έκπτωση φόρου – σχεδόν μηδενίζοντάς την – που απολαμβάνουν όσοι υπέβαλαν ηλεκτρονικά τη δήλωσή τους.
Με αυτόν τον τρόπο, χάνεται ένα από τα ελάχιστα κίνητρα χρήσης και άρα εξοικείωσης των πολιτών με τις νέες τεχνολογίες.
------------------------------------
[1] “Έρευνα χρήσης τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας”, Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 2003.
[2] “Μετ’εμποδίων προωθείται η Κοινωνία της Πληροφορίας”, Φώτης Κόλλιας, Καθημερινή, 9/12/2004.
[3] “Η Ελλάδα χάνει 200 εκατ. Ευρώ για έργα πληροφορικής”, Ηλίας Μπενέκος, Ημερησία, 02/2005.
[4] “Εκθεση διαψεύδει κυβερνητικούς ισχυρισμούς για το πρόγραμμα ΚτΠ”, Νικολέττα Μουτούση, Τα Νέα, 2/02/2005.
[5] “«Αιμορραγεί» η Κοινωνία της Πληροφορίας”, Καθημερινή, 10/11/2004.
[6] “Ανικανότητα και συμφέροντα καθήλωσαν το γρήγορο Ίντερνετ”, Γιάννης Ελαφρός, Καθημερινή, 04/07/2004.
[7] “Διαδίκτυο: eEurope 2005: Επανάσταση για …άλλους ”, Ματθαίος Τσιμιτάκης, Καθημερινή, 14/07/2004.
[8] “Φθηνότερο Ιντερνετ σε 450.000 νέους ”, Ημερησία, 25/01/2005.
16.9.06
Ο δρομος προς την κοινωνια της πληροφορίας και την επαγγελουμενη ¨ηλεκτρονική δημοκρατία¨ είναι δυσβατος
(εφημερίδα Καθημερινή 2004)
Μια πιο προσεκτική ματιά στις πρόσφατες έρευνες για τις νέες τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας
Γιατί το διαδίκτυο;
Το διαδίκτυο είναι τρόπος επικοινωνίας, συναλλαγής με το κράτος και επιχειρηματικότητας του κοντινού μέλλοντος.
Οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για γρήγορη και άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες και προϊόντα, μπορούν να αποβούν σωτήριες για μεγάλες ομάδες πληθυσμού που αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα πρόσβασης (άνθρωποι με δυσκολία στις μετακινήσεις – ηλικιωμένοι, ανάπηροι – κάτοικοι της περιφέρειας).
Δυστυχώς, τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της V-PRC για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Εθνικού Δίκτυου Έρευνας & Τεχνολογίας δεν επιτρέπουν μεγάλη αισιοδοξία για το κοντινό μέλλον.
Στατιστικά
Το 2004, η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω στην κατοχή ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) και στη χρήση του διαδικτύου σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και δεν υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης των ποσοστών (1,3% αύξηση χρηστών Η/Υ για το 2004).
Το μικρό ποσοστό χρήσης του e-mail – βασικού εργαλείου συναλλαγής μέσω Internet –οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η χρήση του διαδικτύου είναι ευκαιριακή, γίνεται περισσότερο για διασκέδαση και δεν έχει ακόμη επικρατήσει σαν ένας εναλλακτικός τρόπος συναλλαγής και επιχειρηματικότητας.
Αυτόν τον ισχυρισμό ενισχύει και η πλειοψηφούσα περιστασιακή (όχι καθημερινή) χρήση των Η/Υ και του Ίντερνετ.
Η ηλεκτρονική δημοκρατία
Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να αποθαρρύνουν κάθε πρόθεση για επικράτηση ενός μοντέλου “ηλεκτρονικής δημοκρατίας”: όταν οι πολίτες δεν είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν την τεχνολογία στην οποία βασίζεται η υλοποίηση της ¨ηλεκτρονικής δημοκρατίας¨, ο στόχος δεν είναι εφικτός.
Ο κίνδυνος ενός ψηφιακού χάσματος
Ο κίνδυνος ενός ψηφιακού χάσματος, με την έννοια του αποκλεισμού μέρους του πληθυσμού από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, είναι μεγάλος. Τα χαρακτηριστικά του ψηφιακού χάσματος είναι γεωγραφικά, ηλικιακά και οικονομικά .
· Άνιση γεωγραφική διαστρωμάτωση για τη χρήση Η/Υ (Αστικές περιοχές 34,2%, Ημιαστικές περιοχές 21,7%, αγροτικές περιοχές 15,2%) και τη χρήση Ιντερνετ (ενδεικτικά στοιχεία για το 2003 [1]: Δυτική Ελλάδα 4,1%, Βόρειο Αιγαίο 7,6%).
· Πλήρης αποξένωση της τρίτης ηλικίας από τις νέες τεχνολογίες με μηδενικά ποσοστά χρήσης Η/Υ και Ίντερνετ στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
· Ταξική διαστρωμάτωση χρήσης Η/Υ και Ίντερνετ: Χρήση από έναν στους δύο πολίτες με ανώτερη εκπαίδευση και μηδενικό ποσοστό αποφοίτων δημοτικού. Ταξική διαστρωμάτωση εντοπίζεται και στην πρόθεση αγοράς Η/Υ και πρόσβασης στο Ίντερνετ: ενώ ένας στους τρεις πολίτες με οικογενειακό μηνιαίο εισόδημα άνω των 2.100 ευρώ δηλώνει πρόθεση αγοράς, το ποσοστό για τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα είναι μηδενικό.
Επίσης, οι πολίτες με αναπηρία είναι μια κοινωνική ομάδα που έχει αγνοηθεί από τη σημερινή πρακτική, παρόλο που ένας σωστός σχεδιασμός των ιστοσελίδων - σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα - θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόσβαση τους στην πληροφόρηση και τις υπηρεσίες.
Δυσοίωνα τα αποτελέσματα της έρευνας για τις επιχειρήσεις.
Με δεδομένο ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται πολύ μακριά από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο [2], τα στοιχεία για το 2003 [3], δείχνουν μια τάση στασιμότητας – και σε μερικές περιπτώσεις ξεκάθαρη μείωση - στην εισαγωγή στην επιχείρηση Η/Υ, τοπικού δικτύου (LAN), σύνδεσης Ιντερνετ, e-mail και προσωπικής ιστοσελίδας.
Επιπλέον, η πρόθεση των εταιριών για αγορά Η/Υ παρουσιάζει συνεχή μείωση από το 2001(-1% για το 2002, -2% για το 2003) ενώ η πρόθεση για προμήθεια Ίντερνετ βρίσκεται σε πολύ αρνητικά επίπεδα (Ίντερνετ: -7,1% για το 2002, 0,9% για το 2003).
Η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ)
Η προσπάθεια για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα συντονίζεται από την ΚτΠ και μάλιστα τα διαθέσιμα κονδύλια είναι πολύ σημαντικά.
Όμως μόλις το ένα τέταρτο των επιχειρηματιών έχει γνώση του προγράμματος «Δικτυωθείτε» - κυρίου προγράμματος της ΚτΠ που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια. Από αυτούς, μόνο οι μισοί βρίσκουν ενδιαφέρον το αντικείμενο του προγράμματος.
Για τα δύο νέα προγράμματα «Εκπαιδευτική στήριξη του “Δικτυωθείτε”» και «Επιχειρείτε Ηλεκτρονικά», η πληροφόρηση πέφτει στον ένα στους δέκα επιχειρηματίες.
Τα παραπάνω ποσοστά εξηγούν και την πολύ μεγάλη υστέρηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην απορρόφηση των κονδυλίων (μόλις 2,98% του Επιχειρησιακού Προγράμματος (Ε.Π.) για το 2002 και 9,66% του Ε.Π. για το 2003 [4]).
Ποιος ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση;
Υπάρχει καταρχήν πρόβλημα πολιτικού σχεδιασμού. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με εξαίρεση τα δύο μεγάλα κόμματα, τα υπόλοιπα κόμματα δεν έκαναν καμία αναφορά στις νέες τεχνολογίες. Ακόμη όμως και οι εξαγγελίες των μεγάλων κομμάτων έδειξαν την αμηχανία και την αδυναμία τους να τοποθετηθούν απέναντι σε ένα κρίσιμο θέμα και να το συνδέσουν οργανικά με την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Μόνο έτσι μπορούν να αντιμετωπιστούν οι εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης για δωρεάν παροχή Η/Υ και πρόσβασης στους φοιτητές – μια ομάδα που από τις στατιστικές φαίνεται ιδιαίτερα ενεργή στον τομέα αυτό μέσω της ελεύθερης πρόσβασης που απολαμβάνει στο πανεπιστήμιο. Με παρόμοιο τρόπο οι εξαγγελίες της σημερινής αντιπολίτευσης περιορίστηκαν σε γενικότητες, παραβλέποντας την πραγματικότητα των στατιστικών με αποτέλεσμα να μην προτείνουν καίριες δράσεις.
Επιπλέον διαπιστώνεται σημαντικό έλλειμμα πληροφόρησης σχετικά με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών στη δραστική βελτίωση της καθημερινής ζωής του πολίτη και των δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι κυριότεροι λόγοι μη-χρήσης Η/Υ είναι γιατί οι περισσότεροι Έλληνες θεωρούν ότι δεν τον χρειάζονται (22,1%), γιατί δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ (27,3%) και γιατί δεν τους ενδιαφέρει (38,6%). Παρόμοιοι είναι οι λόγοι μη-χρήσης του Ίντερνετ.
Πρόβλημα αποτελεί εξάλλου και η έλλειψη δομών. Παρόλο που συγκεκριμένα προγράμματα ηλεκτρονικής συναλλαγής του κράτους με τον πολίτη προχωρούν ικανοποιητικά – όπως το TAXIS – υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην εφαρμογή της ηλεκτρονικής συναλλαγής στην καθημερινή επαφή των πολιτών με το κράτος. Μόνο με την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση καθημερινών συναλλαγών του πολίτη με το κράτος, ο πολίτης θα διαπιστώσει τη χρησιμότητα των νέων τεχνολογιών. Η ηλεκτρονική παροχή των υπηρεσιών των ΚΕΠ (Κέντρα Πληροφόρησης Πολιτών) και του 1564 (Κέντρου Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης Πολιτών) θα βοηθούσε πολύ σε αυτήν την κατεύθυνση.
Τέλος, δεν πρέπει να παραβλέπεται το υψηλό κόστος εξοπλισμού και πρόσβασης στο Ίντερνετ. Δεν είναι τυχαίο ότι το 90 με 95% των ελλήνων χρηστών του διαδικτύου είναι μεσαίου ή ανώτερου εισοδήματος [5].
------------------------------------
[1] “Έρευνα χρήσης τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας”, Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 2003
[2] Results of e-business survey 2003. Cross Sector Comparison. http://www.ebusiness-watch.org/
[3] “Μελέτη Έρευνας Αγοράς για το Ηλεκτρονικό Επιχειρείν”, 3ο έτος 2003, Φεβρουάριος 2004, e-business forum.
[4] Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας»: Ετήσιος Απολογισμός 2003.
[5] Βλέπε και Καθημερινή 25/1/2004, Γ. Ελαφρός, “Πιο ακριβά, πιο αργά, πιο δύσκολα”.
[6] http://www.analyzeit.gr/
(εφημερίδα Καθημερινή 2004)
Μια πιο προσεκτική ματιά στις πρόσφατες έρευνες για τις νέες τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας
Γιατί το διαδίκτυο;
Το διαδίκτυο είναι τρόπος επικοινωνίας, συναλλαγής με το κράτος και επιχειρηματικότητας του κοντινού μέλλοντος.
Οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για γρήγορη και άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες και προϊόντα, μπορούν να αποβούν σωτήριες για μεγάλες ομάδες πληθυσμού που αντιμετωπίζουν σήμερα προβλήματα πρόσβασης (άνθρωποι με δυσκολία στις μετακινήσεις – ηλικιωμένοι, ανάπηροι – κάτοικοι της περιφέρειας).
Δυστυχώς, τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της V-PRC για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Εθνικού Δίκτυου Έρευνας & Τεχνολογίας δεν επιτρέπουν μεγάλη αισιοδοξία για το κοντινό μέλλον.
Στατιστικά
Το 2004, η Ελλάδα παραμένει πολύ πίσω στην κατοχή ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) και στη χρήση του διαδικτύου σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και δεν υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης των ποσοστών (1,3% αύξηση χρηστών Η/Υ για το 2004).
Το μικρό ποσοστό χρήσης του e-mail – βασικού εργαλείου συναλλαγής μέσω Internet –οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η χρήση του διαδικτύου είναι ευκαιριακή, γίνεται περισσότερο για διασκέδαση και δεν έχει ακόμη επικρατήσει σαν ένας εναλλακτικός τρόπος συναλλαγής και επιχειρηματικότητας.
Αυτόν τον ισχυρισμό ενισχύει και η πλειοψηφούσα περιστασιακή (όχι καθημερινή) χρήση των Η/Υ και του Ίντερνετ.
Η ηλεκτρονική δημοκρατία
Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να αποθαρρύνουν κάθε πρόθεση για επικράτηση ενός μοντέλου “ηλεκτρονικής δημοκρατίας”: όταν οι πολίτες δεν είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν την τεχνολογία στην οποία βασίζεται η υλοποίηση της ¨ηλεκτρονικής δημοκρατίας¨, ο στόχος δεν είναι εφικτός.
Ο κίνδυνος ενός ψηφιακού χάσματος
Ο κίνδυνος ενός ψηφιακού χάσματος, με την έννοια του αποκλεισμού μέρους του πληθυσμού από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, είναι μεγάλος. Τα χαρακτηριστικά του ψηφιακού χάσματος είναι γεωγραφικά, ηλικιακά και οικονομικά .
· Άνιση γεωγραφική διαστρωμάτωση για τη χρήση Η/Υ (Αστικές περιοχές 34,2%, Ημιαστικές περιοχές 21,7%, αγροτικές περιοχές 15,2%) και τη χρήση Ιντερνετ (ενδεικτικά στοιχεία για το 2003 [1]: Δυτική Ελλάδα 4,1%, Βόρειο Αιγαίο 7,6%).
· Πλήρης αποξένωση της τρίτης ηλικίας από τις νέες τεχνολογίες με μηδενικά ποσοστά χρήσης Η/Υ και Ίντερνετ στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
· Ταξική διαστρωμάτωση χρήσης Η/Υ και Ίντερνετ: Χρήση από έναν στους δύο πολίτες με ανώτερη εκπαίδευση και μηδενικό ποσοστό αποφοίτων δημοτικού. Ταξική διαστρωμάτωση εντοπίζεται και στην πρόθεση αγοράς Η/Υ και πρόσβασης στο Ίντερνετ: ενώ ένας στους τρεις πολίτες με οικογενειακό μηνιαίο εισόδημα άνω των 2.100 ευρώ δηλώνει πρόθεση αγοράς, το ποσοστό για τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα είναι μηδενικό.
Επίσης, οι πολίτες με αναπηρία είναι μια κοινωνική ομάδα που έχει αγνοηθεί από τη σημερινή πρακτική, παρόλο που ένας σωστός σχεδιασμός των ιστοσελίδων - σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα - θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόσβαση τους στην πληροφόρηση και τις υπηρεσίες.
Δυσοίωνα τα αποτελέσματα της έρευνας για τις επιχειρήσεις.
Με δεδομένο ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται πολύ μακριά από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο [2], τα στοιχεία για το 2003 [3], δείχνουν μια τάση στασιμότητας – και σε μερικές περιπτώσεις ξεκάθαρη μείωση - στην εισαγωγή στην επιχείρηση Η/Υ, τοπικού δικτύου (LAN), σύνδεσης Ιντερνετ, e-mail και προσωπικής ιστοσελίδας.
Επιπλέον, η πρόθεση των εταιριών για αγορά Η/Υ παρουσιάζει συνεχή μείωση από το 2001(-1% για το 2002, -2% για το 2003) ενώ η πρόθεση για προμήθεια Ίντερνετ βρίσκεται σε πολύ αρνητικά επίπεδα (Ίντερνετ: -7,1% για το 2002, 0,9% για το 2003).
Η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ)
Η προσπάθεια για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα συντονίζεται από την ΚτΠ και μάλιστα τα διαθέσιμα κονδύλια είναι πολύ σημαντικά.
Όμως μόλις το ένα τέταρτο των επιχειρηματιών έχει γνώση του προγράμματος «Δικτυωθείτε» - κυρίου προγράμματος της ΚτΠ που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια. Από αυτούς, μόνο οι μισοί βρίσκουν ενδιαφέρον το αντικείμενο του προγράμματος.
Για τα δύο νέα προγράμματα «Εκπαιδευτική στήριξη του “Δικτυωθείτε”» και «Επιχειρείτε Ηλεκτρονικά», η πληροφόρηση πέφτει στον ένα στους δέκα επιχειρηματίες.
Τα παραπάνω ποσοστά εξηγούν και την πολύ μεγάλη υστέρηση της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην απορρόφηση των κονδυλίων (μόλις 2,98% του Επιχειρησιακού Προγράμματος (Ε.Π.) για το 2002 και 9,66% του Ε.Π. για το 2003 [4]).
Ποιος ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση;
Υπάρχει καταρχήν πρόβλημα πολιτικού σχεδιασμού. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με εξαίρεση τα δύο μεγάλα κόμματα, τα υπόλοιπα κόμματα δεν έκαναν καμία αναφορά στις νέες τεχνολογίες. Ακόμη όμως και οι εξαγγελίες των μεγάλων κομμάτων έδειξαν την αμηχανία και την αδυναμία τους να τοποθετηθούν απέναντι σε ένα κρίσιμο θέμα και να το συνδέσουν οργανικά με την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Μόνο έτσι μπορούν να αντιμετωπιστούν οι εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης για δωρεάν παροχή Η/Υ και πρόσβασης στους φοιτητές – μια ομάδα που από τις στατιστικές φαίνεται ιδιαίτερα ενεργή στον τομέα αυτό μέσω της ελεύθερης πρόσβασης που απολαμβάνει στο πανεπιστήμιο. Με παρόμοιο τρόπο οι εξαγγελίες της σημερινής αντιπολίτευσης περιορίστηκαν σε γενικότητες, παραβλέποντας την πραγματικότητα των στατιστικών με αποτέλεσμα να μην προτείνουν καίριες δράσεις.
Επιπλέον διαπιστώνεται σημαντικό έλλειμμα πληροφόρησης σχετικά με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών στη δραστική βελτίωση της καθημερινής ζωής του πολίτη και των δραστηριοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι κυριότεροι λόγοι μη-χρήσης Η/Υ είναι γιατί οι περισσότεροι Έλληνες θεωρούν ότι δεν τον χρειάζονται (22,1%), γιατί δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ (27,3%) και γιατί δεν τους ενδιαφέρει (38,6%). Παρόμοιοι είναι οι λόγοι μη-χρήσης του Ίντερνετ.
Πρόβλημα αποτελεί εξάλλου και η έλλειψη δομών. Παρόλο που συγκεκριμένα προγράμματα ηλεκτρονικής συναλλαγής του κράτους με τον πολίτη προχωρούν ικανοποιητικά – όπως το TAXIS – υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στην εφαρμογή της ηλεκτρονικής συναλλαγής στην καθημερινή επαφή των πολιτών με το κράτος. Μόνο με την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση καθημερινών συναλλαγών του πολίτη με το κράτος, ο πολίτης θα διαπιστώσει τη χρησιμότητα των νέων τεχνολογιών. Η ηλεκτρονική παροχή των υπηρεσιών των ΚΕΠ (Κέντρα Πληροφόρησης Πολιτών) και του 1564 (Κέντρου Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης Πολιτών) θα βοηθούσε πολύ σε αυτήν την κατεύθυνση.
Τέλος, δεν πρέπει να παραβλέπεται το υψηλό κόστος εξοπλισμού και πρόσβασης στο Ίντερνετ. Δεν είναι τυχαίο ότι το 90 με 95% των ελλήνων χρηστών του διαδικτύου είναι μεσαίου ή ανώτερου εισοδήματος [5].
------------------------------------
[1] “Έρευνα χρήσης τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας”, Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 2003
[2] Results of e-business survey 2003. Cross Sector Comparison. http://www.ebusiness-watch.org/
[3] “Μελέτη Έρευνας Αγοράς για το Ηλεκτρονικό Επιχειρείν”, 3ο έτος 2003, Φεβρουάριος 2004, e-business forum.
[4] Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας»: Ετήσιος Απολογισμός 2003.
[5] Βλέπε και Καθημερινή 25/1/2004, Γ. Ελαφρός, “Πιο ακριβά, πιο αργά, πιο δύσκολα”.
[6] http://www.analyzeit.gr/
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Αναρτήσεις
